Spis treści
Informacje ogólne
Wapniejące zapalenie ścięgien stożka rotatorów to choroba, która polega na odkładaniu się soli wapnia w obrębie ścięgien stożka rotatorów (zwapnienie). Najczęściej dotyczy to ścięgna mięśnia nadgrzebieniowego lub podgrzebieniowego. Przyczyna powstania choroby nie jest do końca znana. Przypuszcza się, że przyczyną wyjściową tego schorzenia jest konflikt podbarkowy, który powoduje przewlekły proces zapalny, co z kolei prowadzi do odkładania się soli wapnia w miejscu konfliktu podbarkowego.
Objawy
- niespecyficzne bóle w całym ramieniu, nasilające się przy wykonywaniu czynności ponad głową
- ból przy ruchach odwodzenia
- ból okresowo zaostrza się
Diagnostyka
- rentgen
- usg i rezonans magnetyczny są mało przydatne
Leczenie zachowawcze
Wapniejące zapalenie ścięgien stożka rotatorów początkowo leczy się zachowawczo. W przypadku niepowodzenia leczenia zachowawczego pacjentowi proponuje się leczenie operacyjne.
Leczenie zachowawcze polega na zastosowaniu zabiegu zwanego falą uderzeniową. Zabieg ten polega na przyłożeniu do barku specjalnej głowicy, emitującej ultradźwięki, które mechanicznie rozbijają zwapnienia. Powinno się przyjąć 2-3 cykle po 3-5 zabiegów w cyklu, w odstępie tygodniowym. W trakcie zabiegu pacjenci mogą odczuwać dyskomfort, a nawet ból.
Po okresie 2-3 miesięcy lekarz ocenia na podstawie badania rtg czy zabiegi przyniosły efekt. Jeśli, po zabiegach fali uderzeniowej, zwapnienia się zmniejszają lekarz zleca fizykoterapię, mającą na celu wzmocnienie mięśni stożka rotatorów, a tym samym stabilizację głowy w panewce.
Inną metodą zachowawczą usuwania zwapnień jest nakłuwanie ich igłą od zewnątrz pod kontrolą usg i mechaniczne rozkruszanie zwapnień.
Leczenie operacyjne
Jeśli efekt leczenia zachowawczego jest niezadowalający, zwapnienia usuwa się operacyjnie, metodą artroskopową. W niektórych przypadkach, jeżeli usunięcie zwapnienia powoduje uszkodzenie części ścięgna, chirurg zszywa również stożek rotatorów. Może to skutkować ograniczeniem ruchomości, które trzeba będzie rozćwiczyć w trakcie rehabilitacji. Dodatkowo usuwa się kaletkę podbarkową.
Orientacyjny czas zabiegu: 1,5 – 2h
Typ znieczulenia: ogólne dotchawicze
Pobyt w szpitalu: Pacjent przychodzi do szpitala w dniu zabiegu. Wszystkie badania oraz konsultacja anestezjologiczna wykonywane są wcześniej. Następnego dnia po operacji, jeśli nie ma żadnych powikłań, usuwany jest dren, pacjent dostaje instruktaż rehabilitacji i jest wypisywany do domu.
Postępowanie pooperacyjne
Pierwszy tydzień po operacji
Pierwsza kontrola poszpitalna po 7 dniach, na wizycie zostają zdjęte szwy i pacjent dostaje skierowanie na rehabilitację.
Przez pierwszy tydzień po operacji pacjent przyjmuje leki przeciwbólowe. Zazwyczaj nie ma konieczności podawania leków przeciwkrzepliwych ani antybiotyku. Operowany bark powinien być chłodzony co 2-3 h przez 10-15 min, dzięki czemu zmniejszony będzie obrzęk i dolegliwości bólowe. Operowana kończyna powinna być unieruchomiona przez cały czas w ortezie ramiennej.
Pierwszego dnia po operacji bark może być mocno spuchnięty. Opuchlizna zmniejsza się zazwyczaj w ciągu 48h.
Drugi – szósty tydzień po operacji
Operowana kończyna powinna być unieruchomiona w ortezie ramiennej, zdejmowanej tylko na czas rehabilitacji. Czas unieruchomienia w ortezie zależy od przebiegu operacji i trwa od 2-4 tygodni.
Rehabilitacja z fizjoterapeutą w 2-6 tygodniu:
- 2-3 razy w tygodniu
- Kinezoterapia: Stosuje się ćwiczenia oparte na ruchach biernych. Jeśli stożek rotatorów był szyty nie wolno wykonywać ruchów czynnych w stawie ramiennym, ani rotować kończyny na zewnątrz, gdyż może to doprowadzić do uszkodzenia miejsca szycia stożka rotatorów. Stosuje się też ćwiczenia mobilizujące łopatkę, a także czynne ćwiczenia łokcia, nadgarstka oraz palców, aby nie doprowadzić do przykurczy, które mogą być następstwem unieruchomienia.
- Fizykoterapia: zabiegi elektrostymulacji stożka rotatorów i mięśnia naramiennego, pole magnetyczne, krioterapia z azotem.
Siódmy – dwunasty tydzień po operacji
Kontrola lekarska pod koniec szóstego tygodnia od operacji. Lekarz ocenia stopień zaniku mięśniowego i zakres ruchu w stawie ramiennym oraz zleca kolejną rehabilitację. Zdejmowana jest orteza.
Rehabilitacja w 7-12 tygodniu:
Orteza jest zdjęta. Po 5-8 tygodniach większość pacjentów jest w stanie jeździć samochodem i pracować przy komputerze.
Ćwiczenia wykonywane samodzielnie przez pacjenta:
Pacjent powinien samodzielnie ćwiczyć 2-3 razy dziennie. Powinien wykonywać ćwiczenia mobilizujące łopatkę, ćwiczenia czynne i bierne ćwiczące zakres ruchu stawu ramiennego, ćwiczenia wzmacniające mięsień naramienny i mięśnie stożka rotatorów.
Rehabilitacja z fizjoterapeutą:
- 2-3 razy w tygodniu
- Kinezoterapia: mobilizacja stawu ramiennego, łopatki, ćwiczenia czynne i bierne zakresu ruchu, ćwiczenia wzmacniające mięsień naramienny i mięśnie stożka rotatorów
- Fizykoterapia: krioterapia z azotem, pole magnetyczne
Trzynasty – dwudziesty tydzień po operacji
W tym okresie większość pacjentów osiąga zakres ruchu odwiedzenia i zgięcia do około 90 stopni. Niektórzy pacjenci, w zależności od początkowej rehabilitacji, potrafią uzyskać prawie pełen zakres ruchu. W tym okresie rehabilitacja jest uzależniona od stopnia rozćwiczenia barku. U pacjentów, którzy nie posiadają pełnego zakresu ruchu, ćwiczenia samodzielne, jak i z fizjoterapeutą, koncentrują się na odzyskaniu zakresu ruchu w stawie ramiennym. Dodatkowo wprowadzane są elementy ćwiczeń wzmacniających stożek. Pacjenci, którzy mają pełen zakres ruchu koncentrują się na ćwiczeniach wzmacniających stożek rotatorów oraz ćwiczeniach rozciągających staw ramienny. Pełną sprawność i ruchomość barku odzyskuje się w 6-9 miesiącu po operacji.
Autor: Rafał Mikusek – ortopeda traumatolog