Boczne przyparcie rzepki

.

Boczne przyparcie rzepki – co to jest?

Boczne przyparcie rzepki to schorzenie polegające na przykurczeniu bocznych elementów torebki stawowej przytrzymującej rzepkę, co powoduje ściągnięcie rzepki do boku i pochylenie jej pod kątem. Takie nieprawidłowe ustawienie prowadzi do przeciążenia stawu rzepkowo-udowego oraz całego aparatu wyprostnego i pojawienia się dolegliwości bólowych.

Boczne przyparcie rzepki – objawy

• ból w kolanie pojawiający się przy uprawianiu sportów wymuszających lekkie zgięcie kolana (pozycja narciarska): narty, aerobik, step, orbitrek, spinning, itp.; ból przy czynnościach dnia codziennego, na przykład przy wchodzeniu/schodzeniu ze schodów, siadaniu/wstawaniu z krzesła, długotrwałej jeździe samochodem
• może pojawiać się obrzęk i tkliwość w bocznej okolicy rzepki

Boczne przyparcie rzepki – diagnostyka

• badanie kliniczne przez lekarza ortopedę
• wywiad
• rentgen – projekcje: osiowa wg. Merchanta (w zgięciu kolana pod kątem 45 stopni na specjalnej przystawce ), AP (przód-tył) i osiowa (boczna)
• rezonans magnetyczny
• usg

Boczne przyparcie rzepki – leczenie

Stosuje się leczenie zachowawcze – rehabilitację. Rodzaj zastosowanej rehabilitacji będzie zależeć od tego, w jakiej fazie choroby pacjent trafił do lekarza.

W fazie ostrej zapalnej (duże dolegliwości bólowe) stosuje się leki przeciwzapalne i przeciwbólowe maści przeciwzapalne, chłodzenie i fizykoterapię przeciwzapalną: krioterapię i jonoforezę. Gdy dolegliwości są znacznie nasilone  zaleca się odciążenie kończyny, czyli zaprzestanie uprawiania sportu bądź ograniczenie wszelkiej aktywności polegającej na powtarzalnym zginaniu kolana.

Po wygaszeniu fazy ostrej lub gdy pacjent trafia do lekarza w fazie remisji, czyli zmniejszenia objawów,  stosuje się:

• kinezoterapię: ćwiczenia wzmacniające i rozciągające mięsień czworogłowy, w szczególności jego głowę przyśrodkową, która odpowiada za stabilizację stawu rzepkowo-udowego oraz jazda na rowerze stacjonarnym lub zwykłym. Przy jeździe na zwykłym rowerze kobiety w szczególności powinny zwrócić uwagę, aby nie ustawiać siodełka zbyt nisko. Prawidłowe ustawienie siodełka to takie, kiedy, w trakcie pedałowania, noga będąca na dole jest praktycznie wyprostowana.
• fizykoterapię: krioterapia, pole magnetyczne

Dodatkowo można stosować kinezjotaping, czyli oklejanie rzepki specjalnymi plastrami w taki sposób, aby przywrócić jej prawidłowe umiejscowienie w obrębie stawu rzepkowo-udowego.

W przypadku niepowodzenia leczenia zachowawczego (utrzymujący się ból), trwającego ponad 6 miesięcy zwykle lekarz proponuje leczenie operacyjne. Musi ono zostać poprzedzone diagnostyką:

• rentgen – projekcja osiowa wg. Merchanta (w zgięciu kolana pod kątem 45 stopni), AP (przód-tył) i osiowa (boczna)

Opis zabiegu

Wykonuje się artroskopię stawu kolanowego. W trakcie zabiegu chirurg ortopeda przycina nożem elektrycznym (elektrokoagulacja) boczne troczki.

Zabieg wykonuje się w opasce Esmarcha, która zaciska kończynę powyżej kolana blokując dopływ krwi do kończyny. Dzięki temu w trakcie zabiegu nie ma tak dużej utraty krwi. Po skończonym zabiegu opaska jest zdejmowana, krew ponownie zaczyna dopływać do operowanej kończyny. Do rany pooperacyjnej zakładany jest jeden dren. Jeśli nie ma żadnych powikłań jest on zdejmowany następnego dnia, przy wypisie do domu.

Orientacyjny czas zabiegu: 20-30 minut

Typ znieczulenia: najczęściej – znieczulenie podpajęczynówkowe. Na życzenie pacjenta można podać leki nasenne. Jeśli pacjent nie wyraża zgody na znieczulenie podpajęczynówkowe lub gdy istnieją przeciwwskazania medyczne do zastosowania tego typu znieczulenia, wykonuje się znieczulenie ogólne dotchawicze.

Pobyt w szpitalu: pacjent przychodzi do szpitala w dniu zabiegu. Wszystkie badania oraz konsultację anestezjologiczną wykonuje się wcześniej. Następnego dnia po operacji, jeśli nie ma żadnych powikłań, dren zostaje usunięty i lekarz wypisuje pacjenta do domu. Pacjent dostaje instruktaż ćwiczeń, które powinien wykonywać w domu.

Pacjent chodzi przy pomocy kul przez  2-4 tygodnie. Kończynę może obciążać (stawać na niej) do granicy bólu.

Postępowanie pooperacyjne

W niektórych przypadkach  po tej operacji bardzo długo utrzymuje się duży obrzęk kolana (około 6-8 tygodni). U niektórych pacjentów obrzęk może trwać nawet do trzech miesięcy po zabiegu. Tak duży i długo utrzymujący się obrzęk jest spowodowany tym, że w trakcie operacji chirurg ortopeda przecina boczną torebkę stawową i uwalnia płyn stawowy, który przedostaje następnie się do bocznej części tkanki podskórnej. Obrzęk najczęściej ustępuje samoistnie w ciągu trzech miesięcy od zabiegu.

Pierwszy tydzień po operacji

• przez pierwsze dni po operacji kończynę należy chłodzić co 2-3 godziny przez 20 min, chłodzenie ma działanie przeciwbólowe i przeciwobrzękowe. Należy je stosować tak długo, jak długo występują objawy
• pacjent przyjmuje leki przeciwbólowe do momentu ustąpienia objawów bólowych
• wizyta kontrolna po 7 dniach. Na wizycie lekarz ocenia ranę pooperacyjną i zdejmuje szwy

Drugi – szósty tydzień po operacji

Rehabilitacja 2-3 razy w tygodniu:

• fizykoterapia: krioterapia, pole magnetyczne, jonoforeza przeciwzapalna, elektrostymulacja mięśnia czworogłowego
• kinezoterapia: ćwiczenia poprawiające zakres ruchu, wzmacniające i rozciągające mięsień czworogłowy, w szczególności jego głowę przyśrodkową, która odpowiada za stabilizacje stawu rzepkowo-udowego
• mobilizacja rzepki
• masaż bocznej części rzepki, który zapobiega powstawaniu zwłóknień w miejscu, gdzie uwalniane były troczki boczne
• po osiągnięciu zgięcia około 120 stopni jazda na rowerze stacjonarnym

Dodatkowo można stosować kinezjotaping, czyli oklejanie rzepki specjalnymi plastrami w taki sposób, aby przywrócić jej prawidłowe umiejscowienie w obrębie stawu rzepkowo-udowego.

Szósty tydzień po operacji

Druga wizyta kontrolna po 6 tygodniach. Lekarz ocenia obrzęk, stan kolana, jego funkcję i zleca dalszą rehabilitację.

Siódmy – dwunasty tydzień po operacji

Jeśli nie ma przeciwwskazań można zmniejszyć rehabilitację po 6 tygodniu do 1-2 razy w tygodniu.

• fizykoterapia: krioterapia, laser
• kinezoterapia: ćwiczenia wzmacniające i rozciągające mięsień czworogłowy, w szczególności jego głowę przyśrodkową, która odpowiada za stabilizacje stawu rzepkowo-udowego
• jazda na rowerze stacjonarnym lub zwykłym

Dodatkowo można stosować kinezjotaping, czyli oklejanie rzepki specjalnymi plastrami w taki sposób, aby przywrócić jej prawidłowe umiejscowienie w obrębie stawu rzepkowo-udowego.

Trzynasty – szesnasty tydzień po operacji

W tym czasie powinna odbyć się trzecia wizyta kontrolna na której lekarz ocenia funkcje kolana i zakres zaniku mięśni. U większości pacjentów przy prawidłowo prowadzonej rehabilitacji kolano zazwyczaj osiąga pełną funkcjonalność i nadaje się do użytkowania w zakresie dania codziennego. Pacjent może stopniowo wracać do aktywności sportowej, jednak zalecona jest modyfikacja treningu sportowego – pacjent powinien unikać ćwiczeń wymuszających statyczną pozycję narciarską, jak również ćwiczeń nadmiernie obciążających staw rzepkowo-udowy.

Powrót do normalnej aktywności:  3-6 miesiąc od operacji. Pracownicy wykonujący lekką pracę fizyczną mogą wrócić do pracy po 2-3 miesiącach. Osoby wykonujące ciężką pracę fizyczną mogą wrócić do pracy po 3-4 miesiącach. Jazda samochodem jest dozwolona po okresie około 2-4 tygodni po operacji.

Autor: Rafał Mikusek – ortopeda traumatolog