Wysokie ustawienie rzepki – informacje ogólne
Wysokie ustawienie rzepki to wrodzone, nieprawidłowe, zbyt wysokie umiejscowienie rzepki w stosunku do szpary stawowej. Zaburzony jest wtedy ruch rzepki w trakcie zginania stawu kolanowego. U niektórych pacjentów wysokie ustawienie rzepki może powodować dolegliwości bólowe, które są skutkiem przeciążenia w stawie rzepkowo-udowym. Osoby z wysoko ustawioną rzepką mają większą tendencję do lateralizacji rzepki.
Wysokie ustawienie rzepki – objawy
W początkowej fazie – na ogół u młodych osób:
- ból w kolanie pojawiający się przy uprawianiu sportów wymuszających lekkie zgięcie kolana (pozycja narciarska): narty, aerobik, step, orbitrek, spinning, itp.
- okresowy obrzęk kolana, w szczególności po uprawianiu sportu
W fazie późniejszej – z reguły u osób po 40-50 roku życia:
- ból przy czynnościach dnia codziennego, np. przy wchodzeniu/schodzeniu ze schodów, siadaniu/wstawaniu z krzesła
- jeżeli rozwijają się zmiany zwyrodnieniowe na rzepce pojawia się stałe powiększenie obrysów stawu
Wysokie ustawienie rzepki – diagnostyka
- badanie kliniczne przez lekarza ortopedę
- wywiad
- rezonans magnetyczny
- rentgen – projekcja osiowa wg. Merchanta (w zgięciu kolana pod kątem 45 stopni)
- usg
Wysokie ustawienie rzepki – leczenie
Leczenie, jak w większości schorzeń rzepki, jest zachowawcze. Stosuje się ćwiczenia wzmacniające i rozciągające mięsień czworogłowy i pasmo biodrowo-piszczelowe.
Jeśli pacjent ma zaostrzenie dolegliwości bólowych, można stosować fizykoterapię, która zmniejszy ból i będzie miała działanie przeciwzapalne: krioterapia, jonoforeza przeciwzapalna. Stosuje się również leki przeciwzapalne. W momencie, gdy ustaną dolegliwości bólowe przechodzi się do kinezoterapii (ćwiczenia wzmacniające i rozciągające mięsień czworogłowy i pasmo biodro-piszczelowe).
Dodatkowo można stosować kinezjotaping, czyli oklejanie rzepki specjalnymi plastrami w taki sposób, aby przywrócić jej prawidłowe umiejscowienie w obrębie stawu rzepkowo-udowego.
Jeśli u pacjenta dojdzie do zmian w chrząstce stosuje się dodatkowe zabiegi w ramach fizykoterapii: pole magnetyczne, ultradźwięki, jonoforeza przeciwzapalna, krioterapia. Warto również podać dostawowo preparat z kwasem hialuronowym, który będzie wzmacniał chrząstkę. W niektórych przypadkach może być zastosowany preparat Orthokine (wyjaśnienie: Zastrzyk z preparatami biologicznymi typu orthokine zmniejszajacy ból i poprawiający funkcje stawu. Metoda polega na pobieraniu krwi z żyły w zgięciu łokcia. Pobrana krew zostaje umieszczona w specjalnych probówkach. Następnie krew jest wirowana, a otrzymana w ten sposób surowica, posiadająca wysoki poziom czynników regenerujących i blokujących proces zapalny, podawana do wnętrza stawu).
W chwili obecnej nie ma wskazań do profilaktycznego chirurgicznego przemieszczania rzepki u osób z jej wysokim ustawieniem.
Autor: Rafał Mikusek – ortopeda traumatolog