Spis treści
Informacje ogólne
Niestabilność bicepsa występuje wtedy, gdy biceps na swoim przebiegu śródstawowym przesuwa się w nieprawidłowe miejsce i uszkadza troczki (strukturę stabilizująca biceps na jego przebiegu śródstawowym), a następnie ścięgno mięśnia podłopatkowego lub nadgrzebieniowego.
Objawy
Niestabilność bicepsa cechuje sie niezbyt charakterystycznymi objawami bólowymi, podobnymi do zapalenia bicepsa – czyli ból z przodu ramienia. Ból może się nasilać, gdy dodatkowo dojdzie do zapalenia bicepsa. W związku z tym, że biceps z jednej strony przyczepia się na panewce stawu ramiennego a z drugiej do przedramienia, ból może pojawić się również przy ruchach przedramieniem (np. przy naciskaniu na klamkę, zmiana biegów w samochodzie). Charakterystyczny jest objaw przeskakiwania w stawie ramiennym.
Diagnostyka
- wywiad lekarski
- badanie kliniczne przez lekarza ortopedę – charakterystyczny jest objaw przeskakiwania w stawie ramiennym
- rentgen (wykonywany celem wykluczenia innych schorzeń)
- usg – jest badaniem umożliwiającym uwidocznienie zwichania się bicepsa podczas ruchów ramienia
- rezonans magnetyczny
Leczenie
Niestabilność bicepsa leczy się wyłącznie operacyjnie – metodą artroskopową. Jeżeli uszkodzonych jest powyżej 50% bicepsa wykonuje się zabieg tenotomii lub tenodezy.
Tenotomia
Zabieg tenotomii polega na odcięciu przyczepu nadpanewkowego ścięgna głowy długiej bicepsa, odcięty biceps zsuwa się poniżej lini stawu ramiennego do rowka międzyguzkowego i skleja z pozostałymi tkankami, podejmując swoją funkcję. Ponieważ ścięgno drugiej głowy mięśnia dwugłowego jest nieuszkodzone ubytek siły mięśniowej po tym zabiegu to około 20%. Ten zabieg wykonuje się u osób starszych, które nie potrzebują już tak dużej siły mięśniowej w ręku, czyli u kobiet powyżej 45 roku życia i u mężczyzn powyżej 65 roku życia. U bardzo szczupłych kobiet, które przywiązują dużą wagę do swojego wyglądu, czasem zamiast zabiegu tenotomii wykonuje się tenodezę. Związane jest to z tym, że u osób szczupłych po tenotomii może wystąpić niepożądany efekt kosmetyczny w postaci widocznej deformacji (widocznie uwypukli się biceps). Zabieg tenodezy wiąże się ze znacznie krótszą rehabilitacją w porównaniu do zabiegu tenodezy.
Orientacyjny czas zabiegu: 1h
Typ znieczulenia: ogólne dotchawicze
Pobyt w szpitalu: Pacjent przychodzi do szpitala w dniu zabiegu. Wszystkie badania oraz konsultacja anestezjologiczna wykonywane są wcześniej. Następnego dnia po operacji, jeśli nie ma żadnych powikłań, usuwany jest dren, pacjent dostaje instruktaż rehabilitacji i jest wypisywany do domu.
Postępowanie pooperacyjne
Pierwszy tydzień po operacji
Pierwsza kontrola poszpitalna, zdjęcie szwów po 7 dniach. Na wizycie pacjent dostaje skierowanie na rehabilitację.
Przez pierwszy tydzień po operacji pacjent przyjmuje leki przeciwbólowe. Zazwyczaj nie ma konieczności podawania leków przeciwkrzepliwych ani antybiotyku. Operowany bark powinien być chłodzony co 2-3 h przez 10-15 min, dzięki czemu zmniejszony będzie obrzęk i dolegliwości bólowe. Operowana kończyna powinna być unieruchomiona przez cały czas w ortezie ramiennej.
Pierwszego dnia po operacji bark może być mocno spuchnięty. Opuchlizna zmniejsza się zazwyczaj w ciągu 48h.
Drugi – szósty tydzień po operacji
Operowana kończyna powinna być unieruchomiona do momentu ustąpienia dolegliwości bólowych.
Rehabilitacja w 2-6 tygodniu:
- 2-3 razy w tygodniu
- Kinezoterapia: stosuje się ćwiczenia oparte na ruchach czynnych i biernych. Stosuje się też ćwiczenia mobilizujące łopatkę, a także czynne ćwiczenia łokcia, nadgarstka oraz palców, aby nie doprowadzić do przykurczy, które mogą być następstwem unieruchomienia.
- Fizykoterapia: zabiegi elektrostymulacji stożka rotatorów i mięśnia naramiennego, pole magnetyczne, krioterapia z azotem.
Kontrola lekarska w szóstym tygodniu od operacji. Większość pacjentów jeśli była wykonywana tylko tenotomia bicepsa odzyskuje pełną sprawność barku i nie wymaga dalszej rehabilitacji.
Tenodeza
Zabieg tenodezy polega na odcięciu i przeniesieniu przyczepu bicepsa poniżej linii stawu ramiennego, czyli do guzka międzypanewkowego. Ten zabieg wykonuje się u kobiet poniżej 45 roku życia i u mężczyzn poniżej 65 roku życia, czyli u osób młodych, aktywnych lub wykonujących pracę fizyczną.
Orientacyjny czas zabiegu: 2h
Typ znieczulenia: ogólne dotchawicze
Pobyt w szpitalu: Pacjent przychodzi do szpitala w dniu zabiegu. Wszystkie badania oraz konsultacja anestezjologiczna wykonywane są wcześniej. Następnego dnia po operacji, jeśli nie ma żadnych powikłań, usuwany jest dren, pacjent dostaje instruktaż rehabilitacji i jest wypisywany do domu.
Postępowanie pooperacyjne
Pierwszy tydzień po operacji
Pierwsza kontrola poszpitalna, zdjęcie szwów po 7 dniach. Na wizycie pacjent dostaje skierowanie na rehabilitację.
Przez pierwszy tydzień po operacji pacjent przyjmuje leki przeciwbólowe. Zazwyczaj nie ma konieczności podawania leków przeciwkrzepliwych ani antybiotyku. Operowany bark powinien być chłodzony co 2-3 h przez 10-15 min, dzięki czemu zmniejszony będzie obrzęk i dolegliwości bólowe. Operowana kończyna powinna być unieruchomiona przez cały czas w ortezie ramiennej.
Pierwszego dnia po operacji bark może być mocno spuchnięty. Opuchlizna zmniejsza się zazwyczaj w ciągu 48h.
Drugi – czwarty tydzień po operacji
Operowana kończyna powinna być unieruchomiona w ortezie ramiennej, zdejmowanej tylko na czas rehabilitacji.
Rehabilitacja w 2-4 tygodniu:
- 2-3 razy w tygodniu
- Kinezoterapia: stosuje się ćwiczenia oparte na ruchach biernych. Nie wolno wykonywać ruchów czynnych w stawie ramiennym jak również stawem łokciowym. Stosuje się też ćwiczenia mobilizujące łopatkę, a także czynne ćwiczenia nadgarstka oraz palców, aby nie doprowadzić do przykurczy, które mogą być następstwem unieruchomienia.
- Fizykoterapia: zabiegi elektrostymulacji stożka rotatorów i mięśnia naramiennego, pole magnetyczne, krioterapia z azotem.
Czwarty – ósmy tydzień po operacji
Kontrola lekarska czwartym tygodniu od operacji. Lekarz ocenia stopień zaniku mięśniowego i zakres ruchu w stawie ramiennym oraz zleca kolejną rehabilitację. Zdejmowana jest orteza.
Rehabilitacja w 4-8 tygodniu
Orteza jest zdjęta. Po 6 tygodniach większość pacjentów jest w stanie jeździć samochodem i pracować przy komputerze.
Ćwiczenia wykonywane samodzielnie przez pacjenta:
Pacjent powinien samodzielnie ćwiczyć 2-3 razy dziennie. Powinien wykonywać ćwiczenia mobilizujące łopatkę, ćwiczenia czynne i bierne ćwiczące zakres ruchu stawu ramiennego, ćwiczenia wzmacniające mięsień naramienny i mięśnie stożka rotatorów.
Rehabilitacja z fizjoterapeutą:
- 2-3 razy w tygodniu
- Kinezoterapia: mobilizacja stawu ramiennego, łopatki, ćwiczenia czynne i bierne zakresu ruchu, ćwiczenia wzmacniające mięsień naramienny i mięśnie stożka rotatorów.
- Fizykoterapia: krioterapia z azotem, pole magnetyczne
Ósmy – dwunasty tydzień po operacji
W tym okresie większość pacjentów nie wymaga rehabilitacji z fizjoterapeutą, odzyskuje 90% zakresu ruchu w stawie ramiennym. Pełną sprawność i ruchomość barku pacjenci ci odzyskują po kolejnych 3 miesiącach, ćwicząc samodzielnie w domu. Powrót do sportu oraz wykonywania ruchów podobnych do rzutu piłką bejsbolową jest możliwy po 6 miesiącach od operacji.
Autor: Rafał Mikusek – ortopeda traumatolog