Spis treści
Informacje ogólne
Każdy mięsień składa się z trzech części: przyczepu mięśnia, ścięgna i brzuśca. Biceps ma dwa przyczepy. W swojej bliższej części przyczepia się do guzka nadpanewkowego i jest to ścięgno głowy długiej, drugie ścięgno przyczepia się do wyrostka kruczego łopatki i jest ścięgnem głowy krótkiej. Dalsza część bicepsa przyczepia się do guzka na kości promieniowej. Najczęściej dochodzi do zerwania głowy długiej bicepsa (zerwanie przyczepu proksymalnego głowy długiej bicepsa).
Do zerwania bicepsa może dojść w dwóch przypadkach: w wyniku urazu lub istniejących wcześniej patologii bicepsa.
ZERWANIE BICEPSA W WYNIKU URAZU
Urazy, które mogą powodować zerwanie bicepsa to np.: pociągnięcie, szarpnięcie, powieszenie się za rękę, upadek na podpartą rękę lub podnoszenie ciężarów. Szczególnie narażone na zerwanie bicepsa są osoby dużo ćwiczące na siłowni, przyjmujące sterydy anaboliczne, powodujące przyrost masy mięśniowej, ale wpływające niekorzystnie na ścięgno.
Objawy
Przy urazowym zerwaniu bicepsa pacjent odczuwa duży ból, na ogół występuje krwiak.
Diagnostyka
- wywiad lekarski – w wywiadzie zawsze powinien być stwierdzony uraz
- badanie kliniczne przez lekarza ortopedę – ból na przedniej części głowy kości ramiennej
- rentgen (celem wykluczenia innych schorzeń)
- usg
- rezonans magnetyczny
Leczenie
Zerwanie bicepsa leczy się tylko operacyjne, na otwarto. Operacja polega na znalezieniu oderwanego przyczepu ścięgna i przyczepieniu go we właściwe miejsce.
Orientacyjny czas zabiegu: 2h
Typ znieczulenia: ogólne dotchawicze
Pobyt w szpitalu: Pacjent przychodzi do szpitala w dniu zabiegu. Wszystkie badania oraz konsultacja anestezjologiczna wykonywane są wcześniej. Następnego dnia po operacji, jeśli nie ma żadnych powikłań, usuwany jest dren, pacjent dostaje instruktaż rehabilitacji i jest wypisywany do domu.
Postępowanie pooperacyjne
Pierwszy tydzień po operacji
Pierwsza kontrola poszpitalna ma miejsce 7 dni po operacji, zdjęcie szwów po 14 dniach. Na drugiej wizycie pacjent dostaje skierowanie na rehabilitację.
Przez pierwszy tydzień po operacji pacjent przyjmuje leki przeciwbólowe. Zazwyczaj nie ma konieczności podawania leków przeciwkrzepliwych, ani antybiotyku. Operowany bark powinien być chłodzony co 2-3 h przez 10-15 min, dzięki czemu zmniejszony będzie obrzęk i dolegliwości bólowe. Operowana kończyna powinna być unieruchomiona przez cały czas w ortezie ramiennej.
Pierwszego dnia po operacji bark może być mocno spuchnięty. Opuchlizna zmniejsza się zazwyczaj w ciągu 48h.
Drugi – czwarty tydzień po operacji
Operowana kończyna powinna być unieruchomiona w ortezie ramiennej, zdejmowanej tylko na czas rehabilitacji.
Rehabilitacja w 2-4 tygodniu:
- 2-3 razy w tygodniu
- Kinezoterapia: Stosuje się ćwiczenia oparte na ruchach biernych. Nie wolno wykonywać ruchów czynnych w stawie ramiennym jak również stawem łokciowym. Stosuje się też ćwiczenia mobilizujące łopatkę, a także czynne ćwiczenia nadgarstka oraz palców, aby nie doprowadzić do przykurczy, które mogą być następstwem unieruchomienia.
- Fizykoterapia: zabiegi elektrostymulacji stożka rotatorów i mięśnia naramiennego, pole magnetyczne, krioterapia z azotem.
Czwarty – ósmy tydzień po operacji
Kontrola lekarska czwartym tygodniu od operacji. Lekarz ocenia stopień zaniku mięśniowego i zakres ruchu w stawie ramiennym oraz zleca kolejną rehabilitację. Zdejmowana jest orteza. Wdrażane są ruchy czynne łokcia i barku.
Rehabilitacja w 4-8 tygodniu
Orteza jest zdjęta. Po 6 tygodniach większość pacjentów jest w stanie jeździć samochodem i pracować przy komputerze.
Ćwiczenia wykonywane samodzielnie przez pacjenta:
Pacjent powinien samodzielnie ćwiczyć 2-3 razy dziennie. Zalecane są ćwiczenia mobilizujące łopatkę, ćwiczenia czynne i bierne ćwiczące zakres ruchu stawu ramiennego i łokciowego, ćwiczenia wzmacniające mięsień naramienny i mięśnie stożka rotatorów.
Rehabilitacja z fizjoterapeutą:
- 2-3 razy w tygodniu
- Kinezoterapia: mobilizacja stawu ramiennego, łopatki, ćwiczenia czynne i bierne zakresu ruchu, ćwiczenia wzmacniające mięsień naramienny i mięśnie stożka rotatorów.
- Fizykoterapia: krioterapia z azotem, pole magnetyczne
Ósmy – dwunasty tydzień po operacji
W tym okresie większość pacjentów nie wymaga rehabilitacji z fizjoterapeutą, odzyskuje 90% zakresu ruchu w stawie ramiennym. Pełną sprawność i ruchomość barku pacjenci ci odzyskują po kolejnych 3 miesiącach, ćwicząc samodzielnie w domu. Powrót do sportu oraz wykonywania ruchów podobnych do rzutu piłką bejsbolową jest możliwy po 6 miesiącach od operacji.
ZERWANIE BICEPSA W WYNIKU ISTNIEJĄCYCH WCZEŚNIEJ PATOLOGII BICEPSA
Objawy
Częsta jest sytuacja, że pacjent ma dolegliwości bólowe od dłuższego czasu. Chory odczuwa ból na przedniej powierzchni ramienia, po wykonywaniu ruchów w stawie ramiennym i łokciowym. Na ogół w sytuacji, gdy dojdzie do niewielkiego urazu (a niekiedy nawet bez urazu) pacjent odczuwa „przeskoczenie” („kliknięcie”), dochodzi do zerwania bicepsa i ból ustępuje.
Diagnostyka
- wywiad lekarski
- badanie kliniczne przez lekarza ortopedę (w badaniu widoczne jest osłabienie siły mięśniowej ze strony bicepsa)
- usg
- rezonans magnetyczny
Leczenie
Większość pacjentów, u których wystąpiło zerwanie bicepsa wywołane przez inne patologie bicepsa to osoby w podeszłym wieku. Na ogół proces degeneracji ścięgna i samo schorzenie trwają przewlekle i są związane z innymi uszkodzeniami w obrębie stawu ramiennego. Sama patologia u tych osób nie wymaga leczenia operacyjnego. Operacyjnie leczy się współistniejące patologie.
Autor: Rafał Mikusek – ortopeda traumatolog