Konflikt podbarkowy

Konflikt podbarkowy – informacje ogólne

Prawidłowy ruch głowy kości ramiennej przy ruchu odwodzenia (ruch ręką do boku), ruchu zgięcia i wyprostu powinien być inicjowany przez ścięgna mięśnia kaptura rotatorów oraz przez mięsień naramienny. W przypadku nieprawidłowej pracy ścięgna mięśnia kaptura rotatorów i mięśnia naramiennego dochodzi do zwężenia przestrzeni podbarkowej, wypełnionej kaletką (ciasnota podbarkowa). Efektem tego jest konflikt podbarkowy , czyli  nieprawidłowe przemieszczanie się do góry głowy kości ramiennej, która traci stabilność w panewce, co  z kolei prowadzi do uderzania przyczepu stożka rotatorów o wyrostek barkowy  łopatki.

Konflikt podbarkowy może być spowodowany nie tylko nieprawidłowościami w obrębie stożka rotatorów. Sprzyjać mu może również specyficzna budowa anatomiczna wyrostka barkowego.

Typy budowy wyrostka barkowego

Wyróżniamy 3 typy budowy wyrostka barkowego:

• I – ma budowę płaską
• II – ma budowę zaokrągloną
• III – ma budowę haczykowatą

Osoby z typem II i III mają większe predyspozycje do wystąpienia u nich konfliktu podbarkowego.

Konflikt podbarkowy najczęściej występuje z innymi schorzeniami stawu takimi jak: nierównowaga pomiędzy mięśniem naramiennym i stożkiem rotatorów, uszkodzenie ścięgien stożka rotatorów, zwapnienia w kaletce podbarkowej lub ścięgnach  rotatorów. Może prowadzić na przykład do zapalenia kaletki podbarkowej. Nieleczony konflikt podbarkowy połączony z zapaleniem kaletki podbarkowej  może powodować uszkodzenie stożka rotatorów.

Objawy

• przewlekły ból
• objaw bolesnego łuku, czyli ból pojawiający się w środkowej fazie odwodzenia ramienia (od 30 do około 120 stopni) i zanikający w końcowej fazie ruchu.

Diagnostyka

• rentgen:

– 2 zdjęcia w pozycji AP (przednio-tylnej); jedno zdjęcie z ramieniem opuszczonym, drugie z odwiedzonym ramieniem do około 90 stopni)

– zdjęcie w projekcji Y (odpowiednik bocznego zdjęcia stawu ramiennego)

• usg

Konflikt podbarkowy – leczenie

Leczenie zależy od przyczyny powstania konfliktu podbarkowego. Przyczyny mogą być następujące:

• degeneracyjna

Najczęściej do konfliktu podbarkowego dochodzi z powodu niewydolności stożka rotatorów, bez jego mechanicznego uszkodzenia. Dzieje się tak często u ludzi w wieku 40-50 lat, których mięśnie stożka rotatorów ulegają z wiekiem osłabieniu i degeneracji, przez co dochodzi do nierównowagi mięśniowej, która z kolei może prowadzić do konfliktu podbarkowego. W takich przypadkach stosuje się leczenie zachowawcze pod postacią rehabilitacji. W pierwszym okresie, jeśli u pacjenta występuje również zapalenie kaletki podbarkowej, zaczyna się od fizykoterapii: jonoforezy przeciwzapalnej i krioterapii. Pacjent powinien również przyjmować doustne leki przeciwzapalne. W momencie, gdy uzyska się zmniejszenie bólu, pacjent powinien rozpocząć ćwiczenia wzmacniające stożek rotatorów. Na ogół po 6-12 tygodniach dochodzi do znacznej poprawy i zmniejszenia dolegliwości bólowych. Pacjent powinien sobie jednak zdawać sprawę, że mimo uzyskania poprawy należy kontynuować regularne wykonywanie ćwiczeń. Zaniechanie ich wykonywania może doprowadzić do ponownego osłabienia siły mięśniowej stożka rotatorów i powrotu schorzenia.

• mechaniczna

Do konfliktu podbarkowego dochodzi w wyniku rozerwania stożka rotatorów. Stosuje się wtedy leczenie jak przy rozerwaniu stożka rotatorów. Więcej informacji na temat tego leczenia znajduje się TUTAJ

• anatomiczna

Przyczyną powstania konfliktu podbarkowego może być zaokrąglona lub haczykowata budowa wyrostka podbarkowego (patrz – rysunek w punkcie Informacje ogólne). W takich przypadkach stosuje się leczenie operacyjne  (zabieg akromioplastyki). Operacja wykonywana jest artroskopowo. Przez centymetrowe  nacięcie w okolicy stawu ramiennego chirurg ortopeda wprowadza kamerę ze źródłem światła, do wnętrza stawu i przestrzeni podbrakowej. Następnie przy pomocy specjalnego urządzenia spiłowuje wyrośla kostne na wyrostku barkowym lub usuwa zakrzywiony lub haczykowaty fragment wyrostka barkowego, który powodował ciasnotę podbarkową i powstanie konfliktu podbarkowego. Wycina również kaletkę podbarkową.

Orientacyjny czas zabiegu: 1h

Typ znieczulenia:  ogólne dotchawicze

 Pobyt w szpitalu: Pacjent przychodzi do szpitala w dniu zabiegu. Wszystkie badania oraz konsultacja anestezjologiczna wykonywane są wcześniej. Następnego dnia po operacji, jeśli nie ma żadnych powikłań, usuwany jest dren, pacjent dostaje instruktaż rehabilitacji i jest wypisywany do domu.

Postępowanie pooperacyjne

Pierwsza kontrola poszpitalna, zdjęcie szwów po 7 dniach. Kończyna jest unieruchomiona do momentu ustania bólu (na ogół około 2 tygodnie).

Przez pierwszy tydzień po operacji pacjent przyjmuje leki przeciwbólowe. Zazwyczaj nie ma konieczności podawania leków przeciwkrzepliwych, ani antybiotyku. Pacjent chłodzi operowany bark co 2-3 h, przez 10-15 min. Chłodzenie pomaga zmniejszyć obrzęk i ból. Operowana kończyna powinna być unieruchomiona przez cały czas w ortezie ramiennej, co pomaga w łagodzeniu dolegliwości bólowych. Pierwszego dnia po operacji bark może być mocno spuchnięty. Opuchlizna zmniejsza się zazwyczaj w ciągu 48h.

Rehabilitację rozpoczyna się po 7 dniach od zabiegu.

• Kinezoterapia: ćwiczenia czynne i bierne zakresu ruchu, wzmacniające i mobillizujace łopatkę, stretching (rozciąganie) torebki stawowej.
• Fizykoterapia: krioterapia i jonoforeza przeciwzapalna, elektrostymulacja mięśni stożka rotatorów i mięśnia naramiennego

Autor: Rafał Mikusek – ortopeda traumatolog