Torbiel Bakera

Torbiel Bakera – co to jest, przyczyny powstawania

Torbiel Bakera (cysta Bakera), inaczej zwana też torbielą podkolanową, tworzy się w okolicy przyśrodkowej lub z tyłu kolana. Czasem jest ona widoczna jako guz lub daje się wyczuć palpacyjnie. Torbiel jest miękka, wypełniona płynem stawowym lub płynem wysiękowym, podobnym do stawowego,  pochodzącym z kaletek tylnej okolicy kolana. Jest to zmiana łagodna.

Przyczyny powstawania torbieli Bakera są dwie:

• w zmianach zwyrodnieniowych stawu kolanowego dochodzi do zwiększenia ilości płynu stawowego, w efekcie czego wzrasta ciśnienie w stawie. Aby zmniejszyć to ciśnienie nadmiar płynu uwypukla się w najsłabszym miejscu torebki stawowej w postaci miękkiego, przesuwalnego guza.
• wokół kolana znajdują kaletki, czyli struktury podobne do pustego balonu. Oddzielają one różne grupy mięśniowe lub oddzielają mięśnie od części kostnych. Znajdują się w okolicy, ścięgien gęsiej stopy, mięśnia podkolanowego lub mięśnia dwugłowego uda. W przypadku przeciążenia i wzmożonego ruchu dochodzi do stanu zapalnego w kaletce. Stan zapalny powoduje zbieranie się płynu (wysięk), a nagromadzony płyn tworzy guz.

---

Torbiel Bakera – objawy

• niebolesny guz z tyłu pod kolanem lub w okolicy przyśrodkowej. Guz jest miękki, przesuwalny i powoduje dyskomfort, ponieważ przeszkadza.

---

Torbiel Bakera – diagnostyka 

• badanie fizykalne przez lekarza ortopedę
• usg w celu postawienia diagnozy
• w przypadku leczenia operacyjnego należy wykonać też rezonans magnetyczny, aby dokładnej zlokalizować zmiany względem nerwów i naczyń. Dodatkowo w przypadku torbieli, która ma swój początek w jamie stawu, możliwa jest lokalizacja szypuły, czyli miejsca z którego płyn wydostaje się ze stawu.

---

Leczenie zachowawcze

W początkowej fazie torbiel Bakera leczy się zachowawczo:

• lekarz ściąga nadmiar płynu za pomocą strzykawki, następnie podaje do stawu zastrzyk z lekiem sterydowym, mającym działanie przeciwzapalne
• stosuje się leki przeciwzapalne i fizykoterapię przeciwzapalną: krioterapię i jonoforezę przeciwzapalną
• pacjent powinien również chłodzić kolano najlepiej co 2 godziny przez 10-20 min

Jeżeli leczenie zachowawcze nie przynosi efektu i płyn ciągle się zbiera stosuje się leczenie operacyjne.

---

Leczenie operacyjne 

Operacja polega na usunięciu torbieli. Jeśli torbiel tworzy się z zapalonej kaletki wystarczy jej usunięcie. Bardzo często torbiel Bakera tworzy się z powodu nadprodukcji płynu stawowego zwiększającego ciśnienie w stawie kolanowym. Wzmożone ciśnienie powoduje uwypuklanie się torebki stawowej, tworząc przepuklinę zakończoną zbiornikiem płynu. W takiej sytuacji chirurg zszywa powierzchnie przez które wydostaje się płyn stawowy i usuwa guz wypełniony płynem stawowym.

Orientacyjny czas zabiegu:  30 min – 1 h

Typ znieczulenia: najczęściej – znieczulenie podpajęczynówkowe. Na życzenie pacjenta można podać leki nasenne. Jeśli pacjent nie wyraża zgody na znieczulenie podpajęczynówkowe lub, gdy istnieją przeciwwskazania medyczne do zastosowania tego typu znieczulenia, wykonuje się znieczulenie ogólne dotchawicze.

Pobyt w szpitalu: pacjent przychodzi do szpitala w dniu zabiegu. Wszystkie badania oraz konsultację anestezjologiczną wykonuje się wcześniej. Następnego dnia po operacji, jeśli nie ma żadnych powikłań, lekarz usuwa dren i wypisuje pacjenta do domu z instruktarzem ćwiczeń.

---

Postępowanie pooperacyjne

Niektórzy chirurdzy po tym zabiegu zlecają unieruchomienie kończyny do momentu wygojenia się rany i zdjęcia szwów, czyli około 14 dni.

Niekiedy w miejscu po usunięciu torbieli dochodzi do wytworzenia krwiaka, który wymaga nakłucia. Krwiak może również pojawić się okolicy podudzia i uda. Jednak jeśli nie napina skóry i nie powoduje zaburzeń jej ukrwienia, nie wymaga innych działań niż stosowanie maści przeciwobrzękowych i ściągających krwiaki.

Pierwszy tydzień po operacji

• kończynę należy chłodzić co 2 godziny do momentu ustąpienia obrzęku
• po 7 dniach pierwsza wizyta kontrolna. Na wizycie lekarz ocenia obrzęk kolana oraz proces gojenia rany i zmienia opatrunek.

Drugi tydzień po operacji

• na drugiej wizycie kontrolnej, jeśli rana jest wygojona lekarz zdejmuje szwy. W przypadku niedostatecznego wygojenia się rany szwy zdejmowane są po 21 dniach od operacji. Pacjent dostaje skierowanie na rehabilitację.

Rehabilitacja

2-3 razy w tygodniu

• fizykoterapia: pole magnetyczne, laser, krioterapia, masaż blizny i masaż limfatyczny
• kinezoterapia: ćwiczenia poprawiające zakres ruchu w stawie kolanowym

Po operacji torbiel jest przekazywana do badania histopatologicznego. Należy pamiętać o odebraniu wyniku.

Samochód z reguły można prowadzić w 14-21 dobie po zabiegu. Całe leczenie trwa około 6-8 tygodni. Powrót do pełnej aktywności sportowej jest zalecany po około 3 miesiącach od operacji.

Autor: Rafał Mikusek – ortopeda traumatolog