Spis treści
Kolano biegacza to zespół chorobowy będący wynikiem przeciążenia przyczepu pasma biodrowo-piszczelowego. Występuje u ludzi, którzy często uprawiają jogging, a także u biegaczy długodystansowych, może się również pojawić na przykład u narciarzy, skoczków czy piłkarzy nożnych.
W wyniku długotrwałego i nadmiernego przeciążania, w przyczepie pasma biodrowo-piszczelowego pojawiają się mikrouszkodzenia, które nie mają szansy się zagoić. Dochodzi do stanu zapalnego tego przyczepu (entezopatii). Odczyn zapalny powoduje ból.
Kolano biegacza leczy się głównie zachowawczo. W fazie ostrej najważniejsze jest wygaszenie stanu zapalnego. Zaleca się więc:
Można zastosować również:
Faza ostra trwa najczęściej 2-4 tygodnie pod warunkiem, że zaprzestane są aktywności treningowe. Po jej wygaszeniu zmniejszają się dolegliwości bólowe. Należy wówczas rozpocząć rehabilitację. Zaleca się kinezoterapię, głównie ćwiczenia rozciągające pasmo biodrowo-piszczelowe. Kinezoterapię można wspomagać kinezjotapingiem. Stopniowy powrót do treningu można rozpocząć po 4-6 tygodniach trwania fizykoterapii.
W wypadku zamian przewlekłych, to znaczy trwających powyżej 6 tygodni, gdy nie ma aktywnego procesu zapalnego w obrazie USG i MRI, stosuje się zabiegi biostymulujące. Są one zalecane, ponieważ pobudzają procesy naprawcze uszkodzeń przyczepu pasma biodrowo-piszczelowego.
Są to :
W trakcie zabiegów fizykoterapeutycznych stosuje się również ćwiczenia rozciągające pasmo biodrowo-piszczelowe oraz kinezjotaping.
Każdy proces gojenia tkanek miękkich ma trzy fazy:
W przypadku entezopatii, czyli w przewlekłych mikrouszkodzeniach przyczepów ścięgien do kości, dochodzi do zaburzenia drugiej fazy, czyli gojenia. Najczęściej jest to spowodowane powtarzającymi się w tym okresie urazami (brak przerwy treningowej), co w konsekwencji prowadzi do zaburzenia ukrwienia i powstania uszkodzenia, które nie chce się goić. Podaje się wtedy czynniki, które mają za zadanie pobudzić proces gojenia.
Najpopularniejszym preparatem jest żel bogato płytkowy, który zawiera bardzo wysoką ilość białek, wytwarzanych przez płytki krwi. Białka te pobudzają procesy regeneracyjne. W tej metodzie wykorzystywana jest własna krew pacjenta. Nie ma więc ryzyka przeniesienia chorób wirusowych, ani wystąpienia reakcji uczuleniowej.
Wadą tej metody jest bolesność podania. Zabieg można wykonać w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym, krótkim dożylnym. Przy wykonaniu zabiegu w znieczuleniu miejscowym pacjent musi się liczyć z dużymi dolegliwościami bólowymi. Wykonanie zabiegu w warunkach szpitalnych, w znieczuleniu ogólnym, krótkim dożylnym znacznie zmniejsza dolegliwości bólowe.
Opis zabiegu: pacjent przychodzi do szpitala na kilka godzin. Na początku od pacjenta pobierane jest około 40 ml krwi. Jest ona przez kilka minut wirowana w sterylnych probówkach, dzięki czemu dochodzi do oddzielenia się osocza, zawierającego wysoką koncentrację płytek krwi, bogatych w czynniki wzrostu. Następnie, pod kontrolą usg podaje się uzyskany koncentrat (około 2-5 ml) dokładnie w uszkodzone miejsce.
Orientacyjny czas zabiegu: 30 min
Typ znieczulenia: zabieg ten można wykonać w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym, krótkim dożylnym. Przy wykonaniu zabiegu w znieczuleniu miejscowym pacjent musi się liczyć z dużymi dolegliwościami bólowymi. Wykonanie zabiegu w warunkach szpitalnych, w znieczuleniu ogólnym, krótkim dożylnym znacznie zmniejsza dolegliwości bólowe.
Pobyt w szpitalu: pacjent przychodzi do szpitala w dniu zabiegu. Wszystkie badania oraz konsultacja anestezjologiczna wykonywane są wcześniej, przed przyjęciem do szpitala. Kilka godzin po zabiegu pacjent jest wypisywany do domu.
W celu zmniejszenia dolegliwości bólowych stosowana jest miejscowa krioterapia – chłodzenie co 2-3 godziny przez 20 min.
Wizyta kontrolna po 14 dniach od zabiegu, zdjęcie ortezy, pacjent kierowany jest na rehabilitację. W tym okresie można już samodzielnie prowadzić samochód.
W ramach rehabilitacji stosuje się:
Kolejna wizyta kontrolna. Lekarz ocenia zakres ruchu i dolegliwości bólowe. Jeśli wszystko jest w porządku pacjent rozpoczyna bardziej intensywne ćwiczenia wzmacniające i ćwiczenia rozciągające mięsień czworogłowy, pasmo biodrowo-piszczelowe i mobilizujące rzepkę. Rozpoczyna również trening propriorecepcji.
Kolejna wizyta kontrolna, na której lekarz ocenia funkcje kolana oraz dolegliwości bólowe. Jeśli z operowaną kończyną wszystko jest w porządku, pacjent może wrócić do uprawiania sportu.
Schorzenie zwane kolanem biegacza po wyleczeniu może powrócić, jeśli pacjent nie wprowadzi zmian do swojego systemu treningowego i poziomu aktywności. Najistotniejsze jest wzmacnianie mięśnia czworogłowego oraz ścięgien udowych, ponieważ to te struktury stabilizują kolano. Dodatkowo pomocne mogą być:
Niektórzy lekarze rozpoczęli podawanie preparatu orthokine w leczniu entezopatii. Preparat orthokine uzyskuje się poprzez wyizolowanie z krwi pacjenta koncentratu białek, hamujących rozwój odczynu zapalnego. W procesie inkubacji, a następnie odwirowywania powstaje surowica bogata w białko, które blokuje reakcję zapalną (bloker receptora interleukinowego). Następnie tę surowicę podaje się pacjentowi 2 razy w tygodniu przez 4-5 tygodni.
W chwili obecnej dostępne są dwa badania potwierdzające skuteczność stosowania powyższej terapii. Jedno w przypadku zmian zwyrodnieniowych w stawie kolanowym, drugie w przypadku zmian zwyrodnieniowych w kręgosłupie. W obu tych przypadkach uzyskano zmniejszenie dolegliwości bólowych. Pomimo zachęcających wyników w obu schorzeniach nie ma badań potwierdzających skuteczność powyższej terapii w entezopatiach. W związku z powyższym należy stwierdzić, że w przypadku entezopatii jego podawanie jest podawaniem poza wskazaniami.
Autor: Rafał Mikusek – ortopeda traumatolog